Μήπως ήλθε η ώρα να σκεφθούμε σοβαρά την εισαγωγή και στα πανεπιστημιακά μας ιδρύματα ενός μαθήματος Ρητορικής, έστω και διδασκόμενου κατ’ επιλογή; Όταν, δηλ., σπουδαία πανεπιστήμια των ΗΠΑ (Harvard, New York, Boston) αλλά και της Ευρώπης (π.χ. Τυβίγγη και Μαρβούργο στη Γερμανία) έχουν εντάξει στο πρόγραμμά τους μαθήματα και σεμινάρια Ρητορικής ή Ορθού Λόγου, γιατί να υστερεί η χώρα μας; Δεν θα ήταν άραγε όφελος και για τους νέους μας να αποκτήσουν, στο πλαίσιο των σπουδών τους, ουσιαστικές γνώσεις για το πώς μπορεί να αναπτύσσει κανείς πειστικά τις απόψεις του και να συμμετέχει με ουσιαστικά επιχειρήματασ’ ένα διάλογο;

Οι σκέψεις αυτές αναπτύχθηκαν ιδιαίτερα σε μια ενδιαφέρουσα εκδήλωση που έγινε στον «Ιανό» την Πέμπτη 16 Δεκεμβρίου 2021 με αφορμή την παρουσίαση του βιβλίου «Εισαγωγή στην Κλασική Ρητορική», των Εκδόσεων Hippasus, με συγγραφέα τον Καθηγητή κ. Νέστορα Κουράκη.Για το βιβλίο και τη σημασία του στις πανεπιστημιακές σπουδές έκανε λόγο στον χαιρετισμό του ο Καθηγητής και Κοσμήτορας Νομικής του Πανεπιστημίου Λευκωσίας κ. Αχιλλεύς Αιμιλιανίδης. Σημειώνει έτσι και τα ακόλουθα: «Η “Εισαγωγή στην Κλασική Ρητορική” καλύπτει ένα σημαντικό κενό στην ελληνική βιβλιογραφία, εφόσον συνδυάζει τις ιστορικές και θεωρητικές πτυχές της κλασικής ρητορικής, με προτάσεις πρακτικής φύσης για την ανάπτυξη και εφαρμογή ενός επιτυχημένου ρητορικού λόγου. […] Επιστρέφοντας στους κλασικούς συγγραφείς, αρχαίους Ελληνες και Ρωμαίους, ιδιαίτερα τον Αριστοτέλη και τον Κικέρωνα, ο Κουράκης δεν έχει συγγράψει απλώς ένα ακόμη βιβλίο, αλλά, μέσω αυτού, υποβάλλει προς όλους μας μια απολύτως πειστική πρόταση για άμεση επαναφορά της ρητορικής ως μαθήματος στο πρόγραμμα σπουδών του γυμνασίου, αλλά και πανεπιστημιακών προγραμμάτων…».

Μετά τους χαιρετισμούς και υπό τον συντονισμό της Καθηγήτριας κ. Στέλλας Πριοβόλου, τον λόγο στο πάνελ έλαβαν καταξιωμένοι πνευματικοί άνθρωποι, και συγκεκριμένα ο Καθηγητής κ. Γιάννης Πανούσης, ο Ποινικολόγος κ. Χριστόφορος Αργυρόπουλος, ο Δικηγόρος και πρόεδρος της e-Θέμις κ. Δημ. Αναστασόπουλος και ο Αν. Καθηγητής Ιστορίας στο Πανεπιστήμιο του Λονδίνου κ. Χρ. Κρεμμύδας, που είναι μάλιστα Συνδιευθυντής του Ερευνητικού Κέντρου Ρητορείας και Ρητορικής στο εκεί Πανεπιστήμιο. Ο κ. Κρεμμύδας εξέφρασε με επιγραμματικό τρόπο τη γνώμη και των άλλων ομιλητών, τονίζοντας και αυτός στον επίλογο της ομιλίας του ότι το βιβλίο αυτό «αναδεικνύει με τον καλύτερο τρόπο την αξία της κλασικής ρητορικής παιδείας, την καίρια θέση της και την χρησιμότητά της και στη σύγχρονη εποχή. Εύχομαι να αποτελέσει διδακτικό εγχειρίδιο που θα συμβάλει τα μέγιστα στην διάδοση της ρητορικής παιδείας και στην επανένταξη της ρητορικής στο εκπαιδευτικό σύστημα, αλλά και να συντελέσει στην ευαισθητοποίηση και μύηση ενός ευρύτερου κοινού στην τέχνη της πειθούς».

Σε ένα γενικότερο πλαίσιο, όμως, το βιβλίο φαίνεται να επιτελεί και μια ιδιαίτερη παιδευτική λειτουργία, δηλ. να μεθοδεύει τη σκέψη και να την προσανατολίζει στο ουσιώδες. Όπως παρατήρησε ειδικότερα και η Ακαδημαϊκός και Καθηγήτρια κ. Αννα Μπενάκη στον δικό της χαιρετισμό για την εκδήλωση, το βιβλίο είναι «ένα ακόμα δείγμα […] της δομημένης προσήλωσης του συγγραφέα πάντοτε στο “ουσιώδες” […] που πρέπει εκάστοτε να συγκρατεί τον χείμαρρο της ανθρώπινης σκέψης και του ανθρώπινου λόγου».

Διαβάστε την ομιλία της Άννας Μπενάκη-Ψαρούδα εδώ.

Διαβάστε την ομιλία του Αχιλλέως Κ. Αιμιλιανίδη εδώ.

Διαβάστε την ομιλία της Στέλλας Πριόβολου εδώ.

Διαβάστε την ομιλία του Δημήτρη Χρ. Αναστασόπουλου εδώ.

Διαβάστε την ομιλία του Χριστόφορου Αργυρόπουλου εδώ.

Διαβάστε την ομιλία του Χρήστου Κρεμμύδα εδώ.

Διαβάστε την ομιλία του Γιάννη Πανούση εδώ.

Διαβάστε την ομιλία του Νέστορα Κουράκη εδώ.

Δείτε την εκδήλωση εδώ.

Οι Εκδόσεις Hippasus ανακοινώνουν την κυκλοφορία του βιβλίου του Nίκου Σατσιά  με τίτλο: “Έναυσμα Πρόνοιας. Το ελάχιστο εγγυημένο εισόδημα στην Κύπρο”.

Από το οπισθόφυλλο:

Το μοντέλο της Κύπρου ως πρότυπο κοινωνικής προστασίας αξίζει ιδιαίτερης αναφοράς και επιστημονικής ανάλυσης, καθώς αποτελεί ιδιότυπη μορφή πρόνοιας, η οποία αντικατοπτρίζει αφενός τις στρεβλώσεις και προβλήματα που προκύπτουν στο πεδίο εφαρμογής για ένα νέο σύστημα ελαχίστου εισοδήματος, κυρίως λόγω κορύφωσης της οικονομικής ύφεσης, και αφετέρου το όραμα για θεμελίωση ενός υποδείγματος παροχής διαχρονικής υποστήριξης στους πολίτες που έχουν απόλυτη ανάγκη.

Φαινόμενα όπως η ανεργία, η φτώχεια, η ένδεια και η πείνα (την περίοδο αναφοράς, βλ. 2014-2018 με δείκτες που προκαλούν) αποσαφηνίζουν διεξοδικά και επιβεβαιώνουν αναντίλεκτα την αδήριτη ανάγκη παροχής πρόνοιας σε όσους είχαν μεταβεί απρόσμενα από την ευημερία στο κατώφλι της φτώχειας. Το ελάχιστο εγγυημένο εισόδημα διαμόρφωσε θετικές προσδοκίες ως μια μεταρρύθμιση που θα κάλυπτε τις υλικές ανάγκες της κάθε οικογενειακής μονάδας, με στόχο παράλληλα την προώθηση για επανένταξη στην αγορά εργασίας, αλλά και στην κοινωνία.

Το θεωρητικό υπόβαθρο, οι διαδικασίες εφαρμογής, η ανάπτυξη και η τελική διαμόρφωση του Κυπριακού συστήματος ελαχίστου εγγυημένου εισοδήματος, αποτελούν το αντικείμενο αυτής της μελέτης, συγκρίνοντας ταυτόχρονα την Κύπρο με χώρες της Ευρωπαϊκής περιφέρειας. Αναπτύσσεται ένα μοτίβο συνδυαστικής χρήσης έρευνας, πρωτογενών και δευτερογενών τεκμηρίων και παραθεμάτων, τα οποία διαμορφώνουν και παραθέτουν επιστημονικά ευρήματα κοινωνικής σημειολογίας, αλλά και την επαγωγική επιχειρηματολογία για τις εισηγητικές μεταρρυθμίσεις σε θεσμικό, επιχειρησιακό και χρηματοδοτικό επίπεδο. «Τελικά το όραμα είναι εφικτό ή μήπως αποτελεί μια νέα ουτοπία;»

Στα πλαίσια της τεκμηριωμένης θετικής απόκλισης, το βιβλίο μπορεί να αποτελέσει εργαλείο μελέτης για φοιτητές, εκπαιδευτικούς και ερευνητές, στους τομείς της Δημόσιας Διοίκησης, Κοινωνιολογίας, Εργασιακών θεμάτων και Κοινωνικής Ασφάλισης, Φτώχειας και κοινωνικού αποκλεισμού.

Οι Εκδόσεις Hippasus ανακοινώνουν την κυκλοφορία του βιβλίου του Καθηγητή Δικαίου και Κοσμήτορα της Νομικής Σχολής του Πανεπιστημίου Λευκωσίας Δρ. Αχιλλέα Κ. Αιμιλιανίδη με τίτλο: “Ένα μακρόσυρτο παιχνίδι σκακιού” Οι απόρρητες διαπραγματεύσεις για τις βρετανικές βάσεις (1959-1960).

Από το οπισθόφυλλο:

Η παρούσα μονογραφία, με τον δηλωτικό τίτλο «Ένα μακρόσυρτο παιχνίδι σκακιού» (χαρακτηρισμό που έδωσε στις διαπραγματεύσεις για τις Βάσεις ο τελευταίος κυβερνήτης της Αποικίας της Κύπρου, Sir Hugh Foot), παρότι περιγράφει ένα «μακρόσυρτο παιχνίδι», εντούτοις αποτελεί μια ρέουσα διήγηση των συμβάντων στο «παιγνίδι». Κι αυτό, όχι μόνο γιατί το θέμα είναι πολύ ενδιαφέρον, μα και γιατί πρόκειται για μια καλογραμμένη, σύντομη σε έκταση, περιεκτική παρουσίαση και ανάλυση των διαπραγματεύσεων και των άμεσα σχετιζομένων με αυτές γεγονότων που επισυνέβησαν ανάμεσα στη ρηθείσα Διάσκεψη του Λονδίνου για την Κύπρο του 1959, και στην ολοκλήρωση της διαδικασίας, με την οριστικοποίηση των νομικών κειμένων που ήταν αναγκαία για τη μετάβαση του καθεστώτος της Κύπρου, από εκείνο της αποικίας, στο ανεξάρτητο κράτος της Κυπριακής Δημοκρατίας· με ακρωτηριασμένη, φευ, την κυριαρχία της και με διαμελισμένο το έδαφός της. Ως διπλωμάτης για μερικές δεκαετίες με εμπλοκή σε πολλές διαπραγματεύσεις, περιλαμβανομένων και διαπραγματεύσεων που αφορούσαν τις Βάσεις, βρήκα κρυμμένο στην αφήγηση έναν οδηγό επιτυχούς διπλωματικής διαπραγμάτευσης. Αναφέρομαι στο σύνολο της διαπραγματευτικής διαδικασίας για το θέμα των Βρετανικών Βάσεων την οποία μας παρουσιάζει ο συγγραφέας, εντός και εκτός της Μικτής Επιτροπής Λονδίνου, δηλαδή και εκείνες που διεξήγαγε ο ίδιος ο Αρχιεπίσκοπος Μακάριος. Ο Κύπριος ηγέτης υιοθέτησε σε όλη τη διαπραγμάτευση, είτε ως διαπραγματευτής ο ίδιος, είτε δίνοντας οδηγίες στον Ζήνωνα Ρωσσίδη, μια σκληρή διαπραγματευτική τακτική, συχνά κρημνοβατώντας· και θριάμβευσε, όπως θα δείτε στην ανά χείρας έκδοση, σε αμφότερα τα ακανθώδη ζητήματα της διαπραγμάτευσης, δηλαδή της εδαφικής έκτασης των βρετανικών βάσεων και του μελλοντικού τους καθεστώτος.

Οι Εκδόσεις Hippasus ανακοινώνουν την κυκλοφορία του βιβλίου του Καθηγητή της Νομικής Σχολής του Πανεπιστημίου Λευκωσίας Δρ. Νέστορα Κουράκη με τίτλο: Εισαγωγή στην Κλασική Ρητορική.

Από το οπισθόφυλλο:

“Το παρόν βιβλίο συνιστά μια πλήρως ολοκληρωμένη πραγματεία επί της κλασικής ρητορικής, η οποία δεν έχω αμφιβολία ότι, αμέσως με την κυκλοφορία του έργου στο ευρύ κοινό και στην επιστημονική κοινότητα, θα καταστεί σημείο αναφοράς για οποιαδήποτε μελλοντική αξιολόγηση του θέματος. Η εισαγωγή στη ρητορική καλύπτει ένα σημαντικό κενό στην ελληνική βιβλιογραφία, εφόσον συνδυάζει τις ιστορικές και θεωρητικές πτυχές της κλασικής ρητορικής, με προτάσεις πρακτικής φύσης για την ανάπτυξη και εφαρμογή ενός επιτυχημένου ρητορικού λόγου.

Ένα παρόμοιο πολύπλευρο έργο δεν είναι ευχερές να υλοποιηθεί. Ευτυχώς, ο Νέστωρ Κουράκης ήταν ο κατάλληλος άνθρωπος για να το αναλάβει. Διεθνώς αναγνωρισμένος συνάδελφος, πανεπιστημιακός καθηγητής των ποινικών επιστημών, με πολυσχιδή συγγραφική καταξίωση στο πεδίο των κλασικών σπουδών, ένας πραγματικός homo universalis, όπως τον έχω χαρακτηρίσει και με άλλη ευκαιρία, δεν περιορίστηκε στη συγγραφή μιας απλής εισαγωγής, αλλά έγραψε ένα έργο που δίνει νέα πνοή στη συζήτηση του θέματος στην ελληνόφωνη βιβλιογραφία.

Όπως αποδεικνύει ο Κουράκης ο τρόπος επικοινωνίας είναι επίκτητη αρετή. Ακόμα και κορυφαίοι ρήτορες εξασκούσαν και εξασκούν την τέχνη τους συνεχώς. Η ανάπτυξη 20 πρακτικών υποερωτημάτων από τον Κουράκη, ώστε ο αναγνώστης να γνωρίζει τι να προσέχει κατά την ανάπτυξη του προφορικού του λόγου ή του γραπτού του κειμένου, αναλύονται στο βιβλίο κατά τρόπο απλό και κατανοητό, προσφέροντας αυτό που στα αγγλικά ονομάζουμε checklist, μια λίστα ελέγχου προς χρήση του εφαρμοστή της ρητορικής”.

Αχιλλεύς Κ. Αιμιλιανίδης

Κοσμήτορας Νομικής Πανεπιστημίου Λευκωσίας

Ιδρυτικό Μέλος της Κυπριακής Ακαδημίας, Επιστημών, Γραμμάτων και Τεχνών

Ο Αχιλλεύς Κ. Αιμιλιανίδης (1903-1978) υπήρξε, ως αναφέρει στην εισαγωγή του παρόντος τόμου ο Πέτρος Παπαπολυβίου, “κορυφαίος νομικός του ελληνικού κόσμου με διεθνές εκτόπισμα και ακτινοβολία, ήταν ένας από τους καλύτερους δικηγόρους της εποχής του, αφιέρωσε μεγάλο μέρος της ζωής του στον ενωτικό αγώνα των Ελλήνων Κυπρίων και στα κοινά, έχοντας παράλληλα δημοσιεύσει αξιόλογο επιστημονικό αλλά και λογοτεχνικό έργο”. Καθώς παρήλθαν ήδη τέσσερις δεκαετίες από τον θάνατό του, κρίθηκε σκόπιμο όπως ξεκινήσει μια συστηματική προσπάθεια αναδημοσίευσης του έργου του, η οποία να διευκολύνει τους ερευνητές και τους μελετητές του έργου του, αλλά και των θεμάτων με τα οποία ασχολήθηκε: της ιστορικής λογοτεχνίας, του δικαίου – ιδιαιτέρως του κυπριακού δικαίου, του διεθνούς δικαίου και της ιστορίας του δικαίου – της ιστορίας του ελληνισμού της Κύπρου. Οι μελέτες του Αχιλλέα Αιμιλιανίδη εμβαθύνουν σε εξειδικευμένα θέματα του διεθνούς δικαίου, της ιστορίας του δικαίου και του κυπριακού δικαίου και λόγω των αντικειμένων που πραγματεύονται παραμένουν άκρως επίκαιρες και χρήσιμες, τόσο στους νομικούς, όσο και στους ιστορικούς και στους μελετητές της διεθνούς πολιτικής. Εξετάζουν καίρια ζητήματα, με ευρήματα που παραμένουν επίκαιρα. Είναι χαρακτηριστικό ότι στον επίλογο μιας από τις τελευταίες του μελέτες, για την κυριαρχία στο διάστημα, ο Αιμιλιανίδης συζητά τις πιθανές νομικές συνέπειες από ανακάλυψη εξωγήινης ζωής.

Achilles C. Emilianides (1903-1978) was, as mentioned by Petros Papapolyviou in the introduction of this volume, “a leading jurist of the Greek world with international prestige and authority, one of the best lawyers of his time, who dedicated a large part of his life in the struggle of Greek Cypriots for union with Greece and to society, having also published in parallel significant scientific and literary work”. Four decades have already passed since his death and it was considered that it was time to begin a systematic attempt to republish his work, so as to assist researchers and students of his work, and of the subjects he dealt with; historic literature, law – especially Cypriot law, international law and history of law – the history of the Hellenism of Cyprus.

The studies of Achilles Emilianides deepen on specialized topics of international law, history of law and Cypriot law and due to their subject-matter remain current and useful to lawyers, historians and students of international politics. They deal with important issues and their findings remain topical. It is characteristic that in the epilogue of one of his last studies, on sovereignty in cosmic space, Emilianides discussed the potential legal consequences of discovering alien life.

Οι Εκδόσεις Hippasus ανακοινώνουν την κυκλοφορία του βιβλίου της Μαρίας Μίτλεττον και Χρίστιας Μίτλεττον με τίτλο: H ΔΙΚΗ ΤΟΥ ΟΡΕΣΤΗ ΕΝ ΘΕΑΤΡΩ (Το ματόδεντρο).

Από το οπισθόφυλλο:

“Ο Ορέστης που γεννιέται και μεγαλώνει στους αιώνες των αιώνων, μέσα σ’ αιμοσταγή, πολυδάκρυτα δώματα ή διαμερίσματα, μαζεύει μέσα του πόνο, πίκρα, στρεβλώσεις, οργή και δεν μπορεί να λειτουργήσει μέσα στην κοινωνία ως άνθρωπος ψυχικά υγιής και νομοταγής. Είναι αυτός που παρεκτρέπεται, που οδηγείται σε πράξεις αντικοινωνικότητας και καταστροφής. Πώς κρίνεται ο Ορέστης όλων των εποχών, o διαχρονικός Ορέστης, ο «τιμάορος» ή «ποινάτωρ» (τιμωρός, εκδικητής), όπως αποκαλείται, μα και το πληγωμένο παιδί; […] Η κρίση παραμένει δύσκολη. Είναι όμως και συγκλονιστικά επίκαιρη. Επειδή δεν γίνεται μόνον εντός των δικαστικών μεγάρων, με τις επίσημες διαδικασίες των θεσμών ή «ἱδρυμάτων», όπως καλούνται στην Ὀρέστεια, αλλά αποτελεί και κοινωνική ενέργεια. Κρίνουμε οι άνθρωποι διαρκώς, στα σπίτια μας, στις δουλειές μας, στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Νομίζουμε ότι είναι φυσικό κι εύκολο. Και οι κρίσεις μας αυτές είναι, καλώς ή κακώς, προϋπόθεση απαξίωσης ή καταξίωσης του άλλου στην κοινωνία. Αθώωσης ή καταδίκης. […] Κι ανεξάρτητα από το δύσκολο εγχείρημα της κρίσης, […] ένα παραμένει βέβαιο και σταθερό: οι πράξεις μας, ανεξαρτήτως αν δικαιώνονται ή όχι στη συνείδηση του κόσμου ή στις δικαστικές αίθουσες, δεν μπορούν τελικά να διαγραφούν από την ατομική μας συνείδηση. Είμαστε λοιπόν αναγκασμένοι να πορευόμαστε με τις προσωπικές μας Ερινύες, που είναι αόρατες στους άλλους, κάποτε τις κοιμίζουμε και κάποτε ξυπνούν και μας βασανίζουν, είμαστε καταδικασμένοι να πασχίζουμε μια ζωή να ορίσουμε την έννοια του δικαίου, να της δώσουμε μορφή και υπόσταση, να την εφαρμόσουμε, να συμφιλιώσουμε με αυτήν την ύπαρξή μας. Όμως αυτό συμβαίνει με όλες τις μεγάλες έννοιες. Ο άνθρωπος τις σμιλεύει και σμιλεύεται μαζί τους μια ζωή. Κι από το σμίλεμα αυτό γεννά και γεννιέται, και μ’ αυτό πεθαίνει.”

Οι Εκδόσεις Hippasus σε συνεργασία με τη Νέα Εστία και τη Νομική Σχολή του Πανεπιστημίου Λευκωσίας ανακοινώνουν την κυκλοφορία του βιβλίου με τίτλο: Αγώνας για Επιβίωση. Πτυχές της κυπριακής πολιτικής ιστορίας μετά το 1974 το οποίο επιμελήθηκαν οι Αχιλλεύς Κ. Αιμιλιανίδης, Χριστίνα Ιωάννου και Δημήτρης Π. Σωτηρόπουλος . 

Από το οπισθόφυλλο:

Αναμφίβολα, η τουρκική εισβολή του 1974 δεν ήταν απλώς η καθοριστική τομή, όπως αυτές που ψάχνουν ή που δημιουργούν οι ιστορικοί για να γίνεται από μεθοδολογικής άποψης καλύτερα η δουλειά τους, αλλά το γεγονός που σημάδεψε με βιαιότητα τη σύγχρονη ιστορία της Κύπρου, με τη συνεχιζόμενη έκτοτε τουρκική κατοχή του 37% του εδάφους της Κυπριακής Δημοκρατίας. Τα αποτελέσματα της τουρκικής εισβολής ήταν τραγικά για την Κυπριακή Δημοκρατία, τους πολίτες της και γενικότερα για τον κυπριακό Ελληνισμό. Από τότε, τον Αύγουστο του 1974, όταν ολοκληρώθηκαν οι αιματηρές τουρκικές στρατιωτικές επιχειρήσεις του «Αττίλα ΙΙ», η Κύπρος έχει κυριολεκτικά μεταμορφωθεί, και όχι μόνο επί του εδάφους. Για κάθε απλό πολίτη, αλλά και για την ίδια την Κυπριακή Δημοκρατία σηματοδοτήθηκε η έναρξη διαρκούς πάλης για την αποφυγή της διχοτόμησης και της μη αποδοχής των τετελεσμένων της τουρκικής εισβολής, με μια παράλληλη διαδικασία συνεχούς αγώνα για επιβίωση.